De klant als huisbankier

Neleman Wijnen

(Ivo Valkenburg in VVP Special Duurzaam Adviseren 2021) Het MKB is steeds vaker aangewezen op alternatieve financieringsvormen. In dit artikel vier praktijkvoorbeelden van duurzame ondernemingen die hun impact wisten te financieren met hulp van hun ambassadeurs en klanten.

Vooral bij financieringen onder 1 miljoen euro is het niet meer vanzelfsprekend dat de bank klaar staat om te helpen. De Stichting MKB Financiering (SMF) deelt in haar onderzoek naar non-bancaire financiering dat in 2019 één op de vijf kleinzakelijke financieringen (tot 1 miljoen euro) niet langer door de bank wordt verstrekt. Alternatieve financieringsbronnen zijn zeer divers en bestaan volgens SMF uit crowdfunding (12,39 procent), kredietunies (0,19 procent), direct lending (8,96 procent), MKB Beurs (0,97 procent), lease (51,72 procent), vastgoed (3,74 procent) en factoring (22,03 procent).

Anders ondernemen vraagt om anders financieren. Dat is niet zo vreemd. In het oude denken over ondernemen staat het behalen van een zo hoog mogelijke winst centraal. Voor veel ondernemers is winst echter niet langer een doel, maar een middel om impact te realiseren. De onderneming is primair gericht op een maatschappelijke missie. In het Verenigd Koninkrijk en België zijn met de Community Interest Company en sociale onderneming hiervoor al aparte rechtsvormen in het leven geroepen. In Nederland wordt gewerkt aan de besloten vennootschap met een maatschappelijk doel (Bvm). Ondertussen zoeken deze duurzaam en sociaal gedreven ondernemers ook naar andere manieren om hun missie te financieren. Bij voorkeur met oprecht betrokken mensen en organisaties die de maatschappelijke doelstellingen van de ondernemer delen. Mensen en organisaties die hun geld vooral in bedrijven stoppen omdat ze er zelf écht in geloven.

Neleman Wijn

Eind vorig jaar haalde Derrick Neleman voor Neleman Wijn binnen een week 1 miljoen euro op bij 938 van haar fans. Een tweede ronde tijdens het voorjaar 2021 bracht nog eens 1,5 miljoen euro op. In korte tijd is Neleman uitgegroeid tot een wijnhuis met meer dan 2.500 mede-eigenaren en daarmee de grootste wijncommunity van Europa. Alle wijnen zijn 100 procent biologisch en 100 procent vegan. Neleman staat voor biologische wijnbouw zonder gif en toevoegingen. Goede wijn om de wereld te redden. Pesticiden en reguliere (niet biologische) wijnbouw vergiftigen mens en planeet. Ze zijn de veroorzaker van een Parkinson epidemie. Parkinson is een in Frankrijk erkende beroepsziekte onder Franse wijnboeren, direct gerelateerd aan het gebruik van landbouwgif. Vijfentwintighonderd klanten en fans kochten aandelen omdat ze waardering hebben voor de missie van Neleman en geloven in het succes van zijn duurzame missie. Ze houden ongetwijfeld van lekkere wijn, maar willen niet langer bijdragen aan de vernietiging van mens en natuur. Wat hun betreft mag het drinken van goede wijn niet langer samengaan met afnemende biodiversiteit of toenemende bijensterfte, waarvan in de traditionele wijnbouw veelal sprake is.

De 2.500 klanten en fans hebben met hun aandeel in Neleman Wijn de onderneming geholpen in de praktische realisatie van de missie om lokale druivensoorten en oude wijnstokken te behouden, de biodiversiteit te verbeteren en bijensterfte te laten afnemen. Ook kan het wijnhuis nu worden uitgebreid naar andere landen zoals Italië en Spanje, terwijl duurzame processen verder kunnen worden verbeterd. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan zonnepanelen en een elektrische heftruck. Ook wordt er een gastenverblijf gerealiseerd voor fans en belangstellenden om met eigen ogen te kunnen zien hoe de biologische wijnbouw plaatsvindt.

‘Goede wijn met een missie’

‘Het groene alternatief voor reizen met vliegtuig’

European Sleeper

De nachttrein is terug van weggeweest. Het groene alternatief voor reizen met het vliegtuig binnen Europa spreekt veel mensen aan. European Sleeper is een spoormaatschappij speciaal voor nachttreinen. Op donderdag 27 mei 2021 ging de verkoop van aandelen van start en binnen een kwartier waren alle aandelen gereserveerd door ruim 350 fans en toekomstige klanten uit binnen- en buitenland. Hiermee is niet alleen de eerste nachttrein van Brussel, Antwerpen, Amsterdam naar Berlijn en Praag binnen handbereik komen te liggen. De onderneming heeft 350 investeerders aan boord die gemiddeld zo’n 1.400 euro betaalden om de ontwikkeling van dit groene bedrijf mogelijk te maken.

Samenwerking en verbinding tussen mensen en bedrijven blijkt ook hier de sleutel voor het succes van de vlotte financiering. In plaats van concurrentie tussen het Belgische Moonlight Express en het Nederlandse European Sleeper, is ervoor gekozen om gezamenlijk groter te zijn dan de som der delen. Samen wordt één sterke nachttreinspecialist ontwikkeld. Vanaf april 2022 gaat de eerste nachttrein rijden met betaalbare tickets, gratis internet en ontbijt op bed. Om snel van start te kunnen gaan is ook gekozen om samen te werken met de Tsjechische vervoerder RegioJet, de grootste private spoorwegmaatschappij van centraal Europa.

European Sleeper is opgericht door twee startende ondernemers met een grote passie voor de nachttrein: Elmer van Buuren van Train2EU en Chris Engelsman van Noord West Express. Van Buuren was als kind al gefascineerd door de nachttrein. ’s Avonds instappen in Nederland, slapen in een echt bed en ’s morgens wakker worden in een andere wereld. Hij las in bed spoorboekjes als een spannend jongensboek en wilde het liefst directeur van zijn eigen spoorwegmaatschappij worden.

En zo is het gegaan. Engelsman woonde vroeger aan de spoorlijn waar de Nord West Express naar Kopenhagen, Warschau en Moskou langskwam. Er reden toen wel tien nachttreinen per dag vanuit Nederland. Toen in 2016 de laatste nachttrein vertrok, kon hij dat niet over zijn kant laten gaan.

Het Blauwe Huis

Missie van Het Blauwe Huis is om in 2030 marktleider te zijn op het gebied van kruiden die het leven verrijken. Het Blauwe Huis teelt kruiden die met smaak, kleur, en geur bijdragen aan levenskracht en gezonde voeding. De kruidenteelt is voor dit bedrijf een manier om de wereld duurzamer en sociale te maken. Door de biologische en biodynamische werkwijze probeert men zoveel mogelijk aan de aarde terug te geven wat men ontvangt. Er is naast de groei en bloei van kruiden ook volop tijd, ruimte en aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. Oprichtster Trees Broeke heeft al in 1991 de grond en gebouwen van het bedrijf overgedragen aan Stichting Het Blauwe Huis. De bevordering van de biodynamische kruidenteelt staat daarbij centraal.

‘Hechte verbinding met investeerders’

Het Blauwe Huis mag zichzelf een gezond bedrijf noemen. De omzet groeit met ruim tien procent per jaar en er wordt ook een prima financieel rendement gerealiseerd. De omzet verdubbelde gedurende de afgelopen jaren naar zo’n 1,6 miljoen euro in 2020. Teneinde de verdere ontwikkeling van het bedrijf mogelijk te maken, biedt Het Blauwe Huis klanten, belangstellenden en betrokkenen de gelegenheid om direct en zonder extra kosten te investeren in de duurzaamheid van de onderneming. Ook Het Blauwe Huis is op zoek naar een hechte verbinding met de mensen die financieel willen investeren in een duurzame economie, gezonde voeding en een beter milieu. Daarvoor biedt ze obligaties aan ter waarde van 500 euro per stuk. Afhankelijk van de gekozen aflossingstermijn van vijf of tien jaar bedraagt de jaarlijkse rentevergoeding respectievelijk 2,5 procent of 3,5 procent. Ook hier vormen klanten en stakeholders bij elkaar het alternatief voor de bank. In totaal geeft Het Blauwe Huis maximaal 2.000 obligaties uit voor een totaal bedrag van maximaal 1 miljoen euro. De obligatielening is nu voor 75 procent gevuld. Voor Het Blauwe Huis is het prima om de lening gedurende een wat langere termijn vol te trekken. Dat geeft spreiding in de aflossing.

‘Zoveel mogelijk mensen een duwtje in de rug geven’

Driekant

De biologische bakker Driekant te Zutphen bakt volgens de Bio Awards niet alleen het lekkerste biologische brood van Nederland, maar is ook al 25 jaar een uniek voorbeeld van een ondernemer die ernaar streeft om ‘zoveel mogelijk handen aan het brood’ te hebben teneinde zoveel mogelijk met name kwetsbare mensen een kans te geven om zichzelf als mens te ontwikkelen. Voor Driekant is – naast brood bakken – de bakkerij een middel om zoveel mogelijk mensen een duwtje in de rug te geven de kwaliteit van hun leven te verbeteren. Driekant biedt ontwikkelingsmogelijkheden aan mensen met zeer diverse achtergronden: een verstandelijke beperking, psychiatrisch probleem, NAH, autisme, fysieke of zintuigelijke beperking, burn-out, langdurig werklozen, inburgeraars en mensen die een taakstraf opgelegd kregen via reclassering of jeugdzorg. Ook stagiairs vanuit middelbare scholen vinden leerplekken bij Driekant. Zij kunnen meewerken in de bakkerij, catering en horeca, producten inpakken of verkopen, schoonmaken, bestellingen klaarzetten, koffie zetten, de lunch voor het personeel klaarzetten en assisteren bij de marktkraam, op het kantoor en bij evenementen. Vanuit de Stichting Driekant Inspireert, een eigen Foundation die naast de besloten vennootschap van de onderneming is opgezet, is in november 2018 een ontwikkelfonds opgericht voor mensen die een leer- en ontwikkeltraject nodig hebben: het Leergarantieplan (LGP). Ongeacht de vaak ongewisse uitkomst van financiële ondersteuning door plaatsende en financierende organisaties, investeert Driekant zelf vanuit de exploitatie van de bakkerij, en met steun van onder meer ouders, ooms en tantes, betrokken burgers, bedrijven, Start Foundation en andere Fondsen in kwetsbare mensen die willen participeren op de arbeidsmarkt.

In 2015 vroeg oprichter Henk Smit van Driekant zijn relaties, vrienden en klanten voor het eerst om geld uit te lenen aan het bedrijf. “Daar was wel wat durf voor nodig”, aldus Henk die aanvankelijk ook wat huiverig was dat ze zich wellicht teveel met zijn inhoudelijke bedrijfsvoering zouden gaan bemoeien. “In de praktijk ging het erg goed. Toen de eerste positieve reacties binnenkwamen, voelde ik een stroom van energie door me heen gaan. Het is een geweldig gevoel als je klanten ook op die manier tonen zat ze echt geloven in je plannen.” Inmiddels adviseert en begeleidt Henk ook andere ondernemers rondom de creatieve financiering van betekenisvolle projecten.

“We hebben nu vijf keer een dergelijke actie met obligaties uitgevoerd. Met bedragen van 30.000 tot 70.000 euro per keer. Telkens voor een vast omschreven investering, bijvoorbeeld de inrichting van een nieuwe vestiging, de aankoop van een bedrijfsgebouw of machines én de herinrichting van de winkel. De hoogte van de obligaties varieerde van 250 tot 1.000 euro. Mensen konden kiezen voor een rente van vier procent in natura (brood en banket) of drie procent in geld”, aldus Marijn Smit, die inmiddels zijn vader als directeur van de onderneming is opgevolgd.

“Toen de eerste actie heel succesvol verliep, werd ik gewaarschuwd dat me dat een tweede keer niet meer zou lukken vanuit dezelfde vijver van relaties. Het tegendeel bleek waar. Mensen raakten juist steeds meer betrokken bij het reilen en zeilen van ons bedrijf. Inmiddels zijn diverse obligaties alweer afgelost en is Marijn aan het onderzoeken op welke manier ze in de nabije toekomst verder gehoor willen geven aan hetzelfde principe om de financiering van het bedrijf voor de verdere ontwikkeling op te halen bij de meest dichtstbijzijnde ambassadeurs van het bedrijf. “Er zijn alweer diverse klanten die ons vragen wanneer we met de volgende ronde van start gaan”, aldus Marijn.

“Ik kan je verzekeren dat dit soort geld een heel ander gevoel teweeg brengt dan het geld van een banklening, waar de bank nog alle regie over wil houden, ook nadat ze de lening al hebben toegezegd. Het is ook een waardevolle ervaring om de energie van anderen te voelen, geld is immers energie. Het verantwoordelijkheid nemen voor elkaars energie en het in onderling vertrouwen uitwisselen van vertrouwen en geld, zorgt voor een samenleving die er iets mooier uitziet”, aldus Henk.

Eyevestor

Zowel Neleman Wijnen als European Sleeper hebben voor hun financiering gebruik gemaakt van Eyevestor, een platform voor betekenisvolle MKB-bedrijven om kapitaal te kunnen ophalen. Oprichter Gijs Dalen Meurs is oud-bankier bij Citigroup en van binnenuit gedreven om heel praktisch en concreet te werken aan vernieuwing van de manier waarop we vanuit het huidige financieel-economische systeem omgaan met geld. “Geld is schuld. De invloed op onze samenleving is gigantisch. Het heeft grote gevolgen op hoe onze maatschappij eruit ziet en hoe we met elkaar omgaan. Wat Eyevestor doet, is ondernemers, maar ook hun klanten en andere stakeholders, de mogelijkheid te geven om in elkaar te investeren”, aldus Dalen Meurs.“Organisaties met tien tot duizend medewerkers hebben geen mogelijkheid om liquiditeiten in hun aandelenkapitaal te creëren. Daarom hebben we besloten om de financiële wereld te laten samensmelten met IT en engagement, energie en ondernemerschap. Het maakt een aandelenbeurs mogelijk voor 99 procent van alle mensen en bedrijven die nog niet actief in aandelen beleggen”, aldus Dalen Meurs.Dalen Meurs is trots op de debt-equity calculator, die op de website van Eyevestor voor elke ondernemer, snel en kosteloos inzichtelijk maakt wat het financiële voordeel is van aandelen uitschrijven ten opzichte van een lening bij de bank. “Maar afgezien van het financiële voordeel, zie ik bij sharefunding vooral weer bedrijven die zich eigentijds verbinden met hun medewerkers, klanten en belangrijkste stakeholders. Vanuit die geest van eensgezindheid kunnen in korte tijd praktisch zaken worden gerealiseerd die via traditionele partijen in de financiële sector niet zo snel en soepel tot stand kunnen komen.”

Ivo Valkenburg

Ivo Valkenburg (1966) is auteur van Niet gezwicht voor de wereld – Transitie in de voetsporen van Kahlil Gibran waarvoor hij in gesprek ging met 45 mensen en organisaties die aanjagers zijn van vakinhoudelijk beroepsvernieuwing en maatschappelijke transitie. Ivo is al meer dan dertig jaar actief in de wereld van financiële dienstverlening. Eerst als financieel adviseur, later als facilitator van vernieuwingsprocessen binnen ondernemingen. Zeven jaar woonde hij met zijn gezin in de bergen van Transsylvanië.

In 2020 voelde hij zich geroepen terug te keren naar Nederland. Daar helpt hij als adviseur en interimmanager mensen in organisaties met de praktische realisatie van duurzame en innovatieve ideeën, altijd met een enthousiast oog voor het welzijn van mens en natuur in de transitie naar een toekomstige wereld.

Reactie toevoegen

 

Reacties

jos verhoeven - Start Foundation (www.startfoundation.nl) 17 november 2021

Mooi verhaal en we zijn als Start Foundation trots dat we bij mochten dragen aan het ontwikkelfonds van Driekant. Samen werken we nu aan een opschaling en volgend jaar starten we met vijf extra bedrijven die met dit model aan de slag gaan. Overigens is naast de genoemde voordelen dit o.i. ook een middel om effectief te bureaucratie te bestrijden. Iets waar veel (sociale) ondernemers last van hebben.

Meer over
VVP-hoofdredacteur in podcast Sterveding

VVP-hoofdredacteur in podcast Sterveding

Willem Vreeswijk, hoofdredacteur van VVP en oprichter van de stichting New Financial Forum, is te gast in een aflevering van de podcastserie Sterveding. In deze...

Eyevestor van start met Sharefunding voor eigen onderneming

Eyevestor van start met Sharefunding voor eigen onderneming

Het Utrechtse sharefunding- en engagementplatform Eyevestor heeft haar eigen sharefundingronde geopend om daarmee de financiering voor groei te realiseren. Eind...

Eerbetoon aan Ivo Valkenburg in New Financial Magazine

Eerbetoon aan Ivo Valkenburg in New Financial Magazine

De herfsteditie van het New Financial Magazine is een eerbetoon aan Ivo Valkenburg die op 23 juli van dit jaar op 55-jarige leeftijd overleed. De hommage bestaat...

Ivo Valkenburg

Ivo Valkenburg

(Willem Vreeswijk in VVP 4-2022) Op 23 juli van dit jaar overleed op 55-jarige leeftijd mijn dierbare vriend Ivo Valkenburg, omringd door zijn geliefden in zijn...

Wat laat jij na?

Wat laat jij na?

"De paden van Ivo Valkenburg en die van mij hebben elkaar nooit gekruist. Ik heb hem niet persoonlijk gekend. Zo nu en dan passeerde iets van zijn werk dat ik las...

Ode aan Ivo

Ode aan Ivo

“Ivo inspireerde met zijn menselijkheid, niet met al zijn successen. In zijn projecten zette hij vooral anderen in het licht.” Dat werd gezegd op de...

Eerbetoon aan Ivo Valkenburg (uitnodiging)

Eerbetoon aan Ivo Valkenburg (uitnodiging)

Ivo Valkenburg zou op 30 augustus 56 jaar zijn geworden. Na een rijk, intens en liefdevol leven overleed hij op 23 juli in zijn huis, omringd door zijn geliefden,...

Nieuwe balans met regeneratief investeren

Nieuwe balans met regeneratief investeren

(Ivo Valkenburg (1966-2022) in VVP Special Digitale Innovatie 2022) Regeneratieve investeerders zetten bewust hun geld in om een nieuwe balans te creëren...

Praktijkvoorbeelden regeneratieve investeringen

Praktijkvoorbeelden regeneratieve investeringen

Regeneratieve investeerders zetten bewust hun geld in om een nieuwe balans te creëren tussen menselijkheid, ecologie en economie. De zomereditie van het New...

Internemen centraal in lente-editie New Financial Magazine

Internemen centraal in lente-editie New Financial Magazine

Het thema van de lente-editie van het New Financial Magazine, onderdeel van de stichting New Financial Forum,  is Internemen, een zelfbedacht woord dat staat...