Positieve gezondheid

Machteld Huber

(Uit katern Zorgverzekering VVP 5-2020) Een kijk op gezondheid die veel verder reikt dan alleen het medische aspect. Voormalig huisarts Machteld Huber deed dertig jaar onderzoek naar gezondheid. In 2012 introduceerde ze in Nederland het begrip positieve gezondheid. “ik heb ontdekt dat ziek zijn en herstellen niet alleen een medisch vraagstuk is maar vooral te maken heeft met veerkracht en aanpassingsvermogen.”

“Toen ik zelf ziek was, merkte ik dat ik een grote invloed kon hebben op mijn herstel. Ik wilde de zorg met deze kennis verbreden. Dat bracht me ertoe onderzoek te doen naar veerkracht en naar wat onder gezondheid verstaan kan worden. De WHO definieert gezondheid als ‘een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn’. Vanuit die definitie is niemand gezond. Het leidt – onbedoeld – tot medicalisering. De focus komt dan te liggen op de bestrijding van ziekten en niet op het stimuleren om een veerkrachtig en betekenisvol leven te leiden. Tijdens een door mij georganiseerde internationale conferentie bogen tal van experts zich over de definitie van gezondheid. We kwamen tot deze omschrijving: ‘Gezondheid is het vermogen je aan te passen en je eigen regie te voeren in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven’.”

Onderzoek

Vervolgens heeft Machteld dit concept onderzocht en het voorgelegd aan 140 patiënten, behandelaars, beleidsmakers, burgers, gezondheids-bevorderaars, onderzoekers en verzekeraars. “Het draagvlak bleek erg groot. Vooral patienten zeiden dat zij zich in hun eigen kracht voelden aangesproken door de nadruk op veerkracht en eigen regie. Ze werden niet langer alleen maar als ‘een zieke’ gezien. Vervolgens vroeg ik iedereen aan te geven waar ze naar kijken om te beoordelen of iemand gezond is. Dat leverde maar liefst 566 gezondheidsindicatoren op. Deze heb ik samen met collega’s teruggebracht tot zes aspecten: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijkse functioneren.”

Het spinnenweb van Positieve Gezondheid.

Positieve gezondheid

Vervolgens heeft Machteld deze bevindingen voorgelegd aan zo’n 2.000 mensen die meededen aan een vervolgonderzoek. “Het draagvlak bleek onverminderd groot. Wel werd ook duidelijk dat zorgprofessionals en patiënten erg verschillend naar gezondheid kijken. Vooral artsen en beleidsmakers hechten veel belang aan de meer medisch gerichte lichaamsfuncties, zoals klachten en conditie. Patiënten zelf kijken meer holistisch. Ik omarmde de visie van de patiënten. Vaak wordt in de zorg gezegd dat men ‘de patiënt centraal stelt’, maar dan moet je ook weten hoe de patiënt de gezondheid ziet. Deze brede benadering heb ik ‘Positieve Gezondheid’ genoemd.”

Het onderzoek werd bekroond met een coververmelding op het British Medical Journal en in Nederland werd het door ZonMw de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, gezien als voorbeeldproject.

Omslag in het denken

Het Institute for Positive Health heeft het begrip Positieve Gezondheid uitgewerkt in een serie vragenlijsten voor verschillende doelgroepen. De beantwoording leidt tot de visuele weergave van een persoonlijk ‘spinnenweb’. “Met dit spinnenweb kunnen mensen als het ware in de spiegel van hun eigen gezondheid kijken. Aan de hand hiervan kan de betrokkene zelf bepalen wat hij wil veranderen.”

De vragenlijst voor volwassenen is dit voorjaar al meer dan 100.000 keer ingevuld, die voor kinderen 11.500 keer. “Dit vormt een eenvoudige basis voor een omslag in het denken over gezondheid. Je ziet dan ook dat er al op een meer betekenisvolle manier richting wordt gegeven aan beleid en inrichting van de gezondheidszorg. Op wereldschaal zijn we in Nederland een piepklein proeftuintje. Toch zou ik het geweldig vinden als het ons lukt om hier het systeem te veranderen en dat we voor andere landen een voorbeeld gaan worden van hoe het ook kan.”

Het portret van Machteld Huber is ook te lezen in het recent verschenen boek ‘Niet gezwicht voor de wereld’ van Ivo Valkenburg. Zie ook de prachtige video die MaatschapWij in januari 2019 van haar maakte.

Reactie toevoegen

 
Meer over
NZa treedt op tegen zorgverzekeraars voor niet nakomen zorgplicht

NZa treedt op tegen zorgverzekeraars voor niet nakomen zorgplicht

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) legt twee zorgverzekeraars een formele maatregel op voor het niet nakomen van hun zorgplicht. De NZa onderzocht de grootste zorgverzekeraar...

Overstapcijfer 2024 lager dan 2023

Overstapcijfer 2024 lager dan 2023

6,5 procent van de verzekerden zijn eind 2023 overgestapt naar een andere zorgverzekeraar. In totaal gaat het tot nu toe om 1,2 miljoen overstappers, zo blijkt uit...

"Verzekerde zorg gegarandeerd ook bij omzetplafond"

"Verzekerde zorg gegarandeerd ook bij omzetplafond"

De stelling van de Consumentenbond dat een omzetplafond automatisch leidt tot een patiëntenstop en het niet leveren van zorg is volgens Zorgverzekeraars Nederland...

Steeds meer contracten tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars afgerond

Steeds meer contracten tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars afgerond

De afgelopen twee weken zijn er flink wat contracten afgesloten tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen. Dat blijkt uit een inventarisatie van Geld.nl. “Op...

"Tandartsverzekering afsluiten loont vaak niet"

"Tandartsverzekering afsluiten loont vaak niet"

Als men een aanvullende zorgverzekering voor tandartskosten afsluit, betaalt men vaak veel premie in verhouding tot wat men vergoed krijgt. Dat blijkt uit onderzoek...

Bijna 40 procent krijgt onverwachte rekening na bezoek zorgverlener zonder contract

Bijna 40 procent krijgt onverwachte rekening na bezoek zorgverlener zonder contract

Van de mensen die naar een zorgverlener gaan waarmee hun zorgverzekeraar geen contract heeft, is bijna 40 procent van tevoren niet op de hoogte van de financiële...

Minister: geen interventies bij contractering

Minister: geen interventies bij contractering

Minister Kuipers zegt geen brede signalen te hebben die erop duiden dat de zorgcontractering met het oog op 2024 moeizaam verloopt. De minister: "Ik wil waken voor...

"Zorgverzekeringslasten stijgen het hardst voor meest zorgbehoevenden"

"Zorgverzekeringslasten stijgen het hardst voor meest zorgbehoevenden"

De stijging van de premie van de zorgverzekering in combinatie met de daling van de zorgtoeslag raakt vooral de meest zorgbehoevenden hard. Aldus Poliswijzer, dat...

NN Zorg Voordelig nu ook voor adviseurs

NN Zorg Voordelig nu ook voor adviseurs

Anders dan vorig seizoen hebben financieel adviseurs dit keer toegang tot de polis Zorg Voordelig van Nationale-Nederlanden. De polis wordt tegelijkertijd als voorheen...

Consumentenbond dient handhavingsverzoek in bij NZa

Consumentenbond dient handhavingsverzoek in bij NZa

Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat de contractering van zorgaanbieders dit jaar weer niet rond is bij de start van het overstapseizoen. De Consumentenbond...