Hypotheek is een commitment
(Zdenka van Schaik van de AFM in VVP 2) Hypotheek is een commitment, maatwerk in het bijzonder. De standaardleennorm biedt voor de meeste huizenkopers een passende uitkomst. Het kan echter zo zijn dat, vanwege afwijkende inkomsten en uitgaven, een hogere hypotheek verantwoord en bestendig is. Ook bij maatwerk is het belangrijk dat aanbieders duidelijke toetscriteria implementeren en zowel de adviseur als de aanbieder zich committeren aan een adequate nazorg gedurende de looptijd van de hypotheek. Onder deze voorwaarden biedt maatwerk uitkomst voor een specifieke groep huizenkopers.
Iedereen moet betaalbaar kunnen wonen. Dit is een belangrijke basisbehoefte in onze samenleving. De laatste jaren blijkt dit echter een grotere uitdaging. Zowel in de huur-als in de koopsector. De hoge huizenprijzen en gestegen rente drukken op de hypothecaire leennormen. De hoge inflatie heeft effect op de koopkracht van de huizenkoper. Om het huis toch te kunnen kopen onderzoeken hypotheekadviseurs en aanbieders vaker of een hoger leenbedrag buiten de standaard leennorm verantwoord is. Hiermee spelen zij een cruciale rol in de zoektocht naar de juiste balans tussen toegang tot de woningmarkt en verantwoord lenen.
De hypotheekadviseur heeft de wettelijke verplichting om te toetsen of de standaard leennorm past bij de financiële situatie van een huizenkoper. Deze standaard leennorm is gebaseerd op uitgaven van een standaard huishouden met twee volwassenen zonder kinderen en houdt daarnaast rekening met buffers. Vanwege de robuuste opzet werkt de standaard leennorm voor huizenkopers met afwijkende inkomsten- en uitgavenpatronen niet altijd. Er mag daarom bij advies en verstrekking worden afgeweken van de standaard leennorm als dat verantwoord is voor de klant: de ‘maatwerkhypotheek’.
Ruimte voor verbetering
Als toezichthouder zien we maatwerk als een belangrijk en onlosmakelijk onderdeel van de leennormsystematiek. Samen met een kwalitatief goed advies borgt de leennormensystematiek een evenwicht tussen verantwoord lenen en toegang tot de woningmarkt. In de afgelopen drie jaar hebben we in onze onderzoeken veel aandacht besteed aan de toepassing van de leennormen, specifiek in maatwerksituaties. Tot nu toe lag de focus op hypotheekverstrekkers. In de tweede helft van 2023 starten we met onderzoek naar kwaliteit van hypotheekadvies en daarin zal maatwerk ook aandacht krijgen. Daarnaast onderzoekt de AFM ook advies over risico’s die worden veroorzaakt door levensgebeurtenissen zoals overlijden of werkloosheid en het verzekeren daarvan.
Vorig jaar zomer hebben we de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek naar verantwoorde kredietverlening bij maatwerk gepubliceerd. Het acceptatiebeleid en de acceptatiecriteria zitten bij de onderzochte hypotheekverstrekkers op hoofdlijnen goed in elkaar. Specifiek bij maatwerk zagen we wel ruimte voor verbetering. Het is belangrijk dat ook bij maatwerk de acceptanten handvatten hebben om zo objectief mogelijk te kunnen beoordelen of de maatwerkhypotheek verantwoord en bestendig is. Ons vervolgonderzoek naar maatwerk bij koopstarters vorig jaar laat enige verbetering zien maar de noodzaak tot verdere ontwikkeling van de toetscriteria voor maatwerk blijft aanwezig.
‘Passende nazorg ook bij maatwerkhypotheken belangrijk’
Meeverhuisregeling
Het is belangrijk dat de hypotheekadviseurs en verstrekkers bij elke hypotheekaanvraag toetsen wat past de financiële situatie van de klant. Bij een maatwerkhypotheek wordt afgeweken van de standaard leennorm en dat vergt extra commitment van de betrokken adviseur en verstrekker. Dit geldt ook voor de toekomst en dus de nazorg gedurende de looptijd van de hypotheek. Ook bij maatwerk moet de klant de nodige nazorg krijgen wanneer tijdens de looptijd de financiële situatie of omstandigheden veranderen. Zo moet de klant met een maatwerkhypotheek ook kunnen verhuizen en gebruik kunnen blijven maken van de contractuele meeverhuisregeling als de rente is gestegen. De klant heeft dan het recht om de lage rente voor de looptijd van de rentevastperiode van de oude hypotheek mee te nemen naar de nieuwe hypotheek. Het is onwenselijk als hypotheekverstrekkers hun acceptatiecriteria voor maatwerk tijdens de looptijd aanscherpen om de meeverhuisregeling niet te hoeven toepassen.
Reactie toevoegen
Meer over
AFM: meerdere partijen op korrel in onderzoek naar overtredingen maatwerk bij hypotheken
De AFM had bij het onderzoek naar overtreding van de regels inzake maatwerk bij hypotheken drie partijen op de korrel, niet alleen de Rabobank die eind vorig jaar...
AFM jaarverslag 2023: digitale verleidingen meest riskant voor jongeren
Er is een aanpak nodig om gebruik van buy now, pay later (BNPL) door minderjarigen te stoppen. En sturing in cryptoapps kan leiden tot vaker en risicovol handelen....
AFM: aantal adviseurs en bemiddelaars met zelfstandige vergunning verder afgenomen
In 2023 heeft de AFM 240 vergunningen verleend aan financieel dienstverleners. Twintig aanvragen hebben uiteindelijk niet tot een vergunningverlening geleid. Daartegenover...
AFM en DNB schetsen uitgangspunten toezicht op AI
In een dinsdag verschenen rapport schetsen AFM en DNB uitgangs- en aandachtspunten te voor het vormgeven van het toezicht op artificiële intelligentie (AI)....
AFM: publicatie over Nxchange is in publiek belang
De AFM heeft Nxchange een aanwijzing gegeven vanwege het overtreden van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Nxchange schoot...
Vergunningplicht voor sommige aanbieders van groepsverzekeringen buiten de financiële sector
Bedrijven die groepsverzekeringen aanbieden aan hun klanten, hebben in bepaalde gevallen per 1 oktober 2025 een vergunning van de AFM nodig. Dat kan onder meer het...
Hypotheekbezitters vaak niet goed op de hoogte van kansen en risico’s
Een aanzienlijk deel van de huiseigenaren verwacht dat verzekeraars de kosten betalen als hun woning schade oploopt door funderingsproblemen of overstroming. Dat...
AFM: "Informeer pensioengerechtigde minstens maand vóór aanpassing variabel pensioen"
Van de huidige pensioenuitvoerders die een variabele uitkering bieden, informeert het merendeel zijn deelnemers nog steeds te laat voor de nieuwe uitkering. De AFM...
Ongeveer helft particuliere beleggers let op duurzaamheid
Bij particuliere beleggers die zelfstandig of met advies beleggen let ongeveer de helft soms of (bijna) altijd op de duurzaamheid van beleggingen die zij doen. Om...
Marktmonitor 2024 voor 6.300 adviseurs en bemiddelaars van start
De eerste groep adviseurs en bemiddelaars kan vanaf 12 februari de Marktmonitor (MMAB) voor 2024 invullen. Groep 2 vanaf 19 februari en groep 3 vanaf 26 februari....