Zin en onzin van scenario-analyse
Verbaasd is ze over de voorspellende gaven die scenario-analyses bij DC-regelingen op basis van beleggen wordt toegedicht. Een hoge uitkomst in zo’n analyse leidt in theorie tot een hoger pensioen, maar uit onderzoek van Christina Bazán y Kapteijns, pensioencoach bij Legal & General Nederland (binnenkort: Scildon), blijkt zo ongeveer het tegengestelde. “Communiceer eerlijk en op basis van deskundigheid met klanten over verwachtingen”, luidt haar advies.
De markt voor DC-pensioenregelingen (defined contibution) groeit snel. Vertrouwde voorloper DB (defined benefit) garandeert min of meer een vast eindbedrag, maar de regeling is met de toegenomen levensverwachting en de lage marktrente peperduur geworden. Zuiver DC voorziet met vaste premielasten in beheersbare kosten. Ook de tijdsgeest van individualisering werkt in het voordeel van het beleggingspensioen. Deelnemers bouwen zelfstandig een bedrag op in plaats van te leunen op collectieve draagkracht, een benadering die met name de huidige jonge generaties als muziek in de oren klinkt.
Het risico op tegenvallers komt, anders dan bij DB, geheel voor rekening van individuele deelnemers. Geen populaire mededeling, zeker niet in een land waar een gegarandeerd pensioenbedrag decennialang op een voetstuk stond.
“DC druist in principe tegen ons gevoel van zekerheid in”, zegt Christina Bazán y Kapteijns, MPLA. “Toen ik in de pensioenbranche aan de slag ging, bestond er een aversie tegen beleggen met pensioengeld. Maar recente maatschappelijke en economische ontwikkelingen hebben het beeld gekanteld. Nu zijn er pensioenuitvoerders waar al de helft van de deelnemers voor beleggen kiest.”
Goed onderbouwde gok
Bazán y Kapteijns kijkt vol verbazing naar het vertrouwen dat adviseurs in scenarioanalyses stellen. Zo’n analyse bestaat onder meer uit statistische modellen, aannamesets en standaarddeviatie, hoe
‘De financieel adviseur dient de methodiek van scenario-analyses te doorgronden, zodat hij de klant helder en evenwichtig kan informeren’
dan ook uit gegevens die het verleden als vertrekpunt nemen. “Scenario-analyse is op zijn best een goed onderbouwde gok op basis waarvan het meest waarschijnlijke toekomstscenario gevonden wordt”, concludeert de pensioenspecialist in het onderzoek dat ze vorig jaar publiceerde.
“In het verleden behaalde resultaten bieden absoluut geen garantie voor de toekomst. Een logisch ogend scenario kan binnen twee jaar compleet zijnveranderd, maar toch wordt de analyse als een glazen bol gebruikt. Je zou een continuiteitsanalyse op de scenario’s moeten loslaten om een echt actueel beeld te krijgen. Daarnaast kun je vraagtekens wordzet bij de gekozen beleggingsstijl.
Analyses zijn vaak gebaseerd op de meest offensieve stijl, terwijl de vraag welke uitwerking het neerwaartse risico in een slecht scenario heeft, legitiem is.” ‘Mapping’ vormt de basis van scenarioanalyses, een methode waarbij (huis-) fondsen worden behandeld als een gelijke Asset Class. Het uitgangspunt is dat alle fondsen een gelijkwaardige performance en een gelijk risico hebben. Bazán y Kapteijns ging de prestaties van beleggingen bij verschillende pensioenuitvoerders na aan de hand van de benchmark van actuarieel adviesbureau LCP en stuitte op een jaarlijks verschil van 12,5 procent tussen de hoogste en laagste uitkomst. Een meting van wereldwijde aandelenfondsen die binnen DC-producten zijn gebruikt, gaf zelfs een verschil van ruim 20 procent aan.
Hoe betrouwbaar zijn de in scenarioanalyses gepresenteerde verwachtingen dan? Een vergelijking tussen de voorspellingen en daadwerkelijke resultaten over de afgelopen vijf jaar, zette de wereld zowat op zijn kop. De laagst scorende pensioenuitvoerder behaalde de hoogste performance en de hoogst scorende uitvoerder eindigde als één na laatste in de simulatie. Het zegt iets over het contrast tussen theorie en praktijk.
“De literatuur stelt dat de Strategische Asset Allocatie, SSA, voor zo’n 90 procent het rendement bepaalt. Als dat zo was, zorgde mapping voor uiterst betrouwbare voorspellingen, want de SAA is het gebruikte instrument in scenario-analyses. Dat is dus niet zo. De invloed van de Tactische Asset Allocatie, TAA, wordt onderschat. Om een optimaal beleggingsresultaat te bereiken, moeten risico, rendement en kosten in balans zijn. Het is aan te raden de TAA mee te wegen.”
Huisfondsen
Huisfondsen zijn royaal vertegenwoordigd in Nederlandse DC-regelingen, zo blijkt uit het LCP-overzicht. Bazán y Kapteijns vraagt zich af of deze keuze altijd in het voordeel van de klant uitpakt. “De AFM meldde eerder dat huisfondsen ‘zelden in het belang van de cliënt’ worden ingezet en stelde een maximum van 30 procent in de beleggingen voor.
Uiteindelijk kwam de autoriteit daarop terug, huisfondsen bleken cruciaal voor het verdienmodel van pensioenuitvoerders. Een zo goed mogelijk pensioen voor de klant moet voorop staan, niet de wens om zo hoog mogelijk uit een scenarioanalyse te voorschijn te komen.”
Zin en onzin
De bevindingen van Bazán y Kapteijns
onderstrepen haar thesis dubbel en dwars: een hoge uitkomst in scenarioanalyse geeft geen garantie voor een hoger pensioen bij een DC-regeling op basis van beleggen. Niettemin ziet ze de scenario-analyse als een toepassing die bij gaat dragen aan de verdere groei van de DC-markt. De voorspellingen vergen alleen een kritisch, deskundig oog en daar is een rol voor de adviseur weggelegd. De financieel professional dient de methodiek van scenario-analyses te doorgronden, zodat hij zin en onzin kan scheiden en de klant helder en evenwichtig kan informeren, vindt Bazán y Kapteijns.
“De meeste deelnemers hebben geen kennis, tijd of zin zich in de complexe materie te verdiepen, maar ze lopen wel de nodige risico’s. Communicatie is essentieel. Niet alleen om klanten voor fouten te behoeden , ook om onzekerheid en angst weg te nemen. Er is ook méér dan scenario-analyses. Kijk als adviseur ook naar factoren als passief en actief beheer, de transparantie in de keuze voor fondsen – het aandeel huisfondsen en externe fondsen – en risicobeheersing.”
Proof of the pudding
Ook het trackrecord van de pensioenuitvoerders moet meer gewicht in de schaal gaan leggen. Een jaarlijks verschil van 12,5 procent tussen het hoogste en laagste nettorendement is volgens Bazán y Kapteijns te groot om te negeren. “The proof of the pudding is in the eating.
Adviseurs kunnen bijvoorbeeld jaarlijks de performance van uitvoerders onder de loep nemen. Als je een auto koopt, wil je alles over de performance weten.
Die instelling moeten we zeker hebben als het om het pensioen van mensen gaat.”
Reactie toevoegen
Editie
ORV Onderzoek 2022: Scildon pakt handschoen op
Scildon gaat een aantal klankbordsessies ORV met adviseurs te houden die met de verzekeraar samenwerken. Aanleiding vormen uitkomsten van het ORV Onderzoek 2022...
Jähnig + Ter Braak winnaar VVP Advies Award categorie Hypotheken
Jähnig + Ter Braak is de winnaar geworden van de Advies Award in de categorie Hypotheken. Tim Jähnig, Mike ter Braak en Marcia Berfelo nemen de award...
En de categoriewinnaars van de VVP Advies Award 2022 zijn...
Geerts (Particulier), L&B Groep (Zakelijk), Jänig + Ter Braak (Hypotheken), Pensioen-Coaching (Pensioen), Finenzo Deventer (Digitale Innovatie), Expat...
Pensioen-Coaching winnaar VVP Advies Award categorie Pensioen
Pensioen-Coaching is de winnaar geworden van de Advies Award in de categorie Pensioen. Johan van Gisteren neemt, samen met Jeanette de Jong en Paul Vriends, de...
Expat Mortgages winnaar VVP Advies Award categorie Niche
Expat Mortgage is de winnaar geworden van de Advies Award in de categorie Niche. Henk Jansen neemt de award in ontvangst uit handen van jurylid Robin van Beem...
Geerts winnaar VVP Advies Award categorie Particulier Advies
Geerts Financiële Dienstverleners is de winnaar geworden van de Advies Award in de categorie Particulier Advies. Tomas Geerts en team nemen de award in ontvangst...
L&B Groep winnaar VVP Advies Award categorie Zakelijk Advies
L&B Groep is de winnaar geworden van de VVP Advies Award 2022 in de categorie Zakelijk Advies. Bertjan Scheepbouwer neemt, geflankeerd door Kees Boer en Rogier...
Juffrouw Polis wint Starterspijs VVP Advies Award 2022
Juffrouw Polis heeft de startersprijs gewonnen van de VVP Advies Award 2022. Ilse Bosland neemt de award in ontvangst uit handen van jurylid Bob Klijn (Söderberg...
Finenzo Deventer winnaar Advies Award categorie Digitale Innovatie
Finenzo Deventer is de winnaar geworden van de Advies Award in de categorie Digitale Innovatie. Jan Willem Smit neemt de award in ontvangst uit handen van jurylid...
We hebben toch geen blinde vlek voor huurders?
(Partner in kennis Scildon in katern Nieuwe Risico's in VVP 02-2022) “Ik snap het echt niet”. Verbazing klinkt door in de stem van Esmée de...