Zin en onzin van scenario-analyse
Verbaasd is ze over de voorspellende gaven die scenario-analyses bij DC-regelingen op basis van beleggen wordt toegedicht. Een hoge uitkomst in zo’n analyse leidt in theorie tot een hoger pensioen, maar uit onderzoek van Christina Bazán y Kapteijns, pensioencoach bij Legal & General Nederland (binnenkort: Scildon), blijkt zo ongeveer het tegengestelde. “Communiceer eerlijk en op basis van deskundigheid met klanten over verwachtingen”, luidt haar advies.
De markt voor DC-pensioenregelingen (defined contibution) groeit snel. Vertrouwde voorloper DB (defined benefit) garandeert min of meer een vast eindbedrag, maar de regeling is met de toegenomen levensverwachting en de lage marktrente peperduur geworden. Zuiver DC voorziet met vaste premielasten in beheersbare kosten. Ook de tijdsgeest van individualisering werkt in het voordeel van het beleggingspensioen. Deelnemers bouwen zelfstandig een bedrag op in plaats van te leunen op collectieve draagkracht, een benadering die met name de huidige jonge generaties als muziek in de oren klinkt.
Het risico op tegenvallers komt, anders dan bij DB, geheel voor rekening van individuele deelnemers. Geen populaire mededeling, zeker niet in een land waar een gegarandeerd pensioenbedrag decennialang op een voetstuk stond.
“DC druist in principe tegen ons gevoel van zekerheid in”, zegt Christina Bazán y Kapteijns, MPLA. “Toen ik in de pensioenbranche aan de slag ging, bestond er een aversie tegen beleggen met pensioengeld. Maar recente maatschappelijke en economische ontwikkelingen hebben het beeld gekanteld. Nu zijn er pensioenuitvoerders waar al de helft van de deelnemers voor beleggen kiest.”
Goed onderbouwde gok
Bazán y Kapteijns kijkt vol verbazing naar het vertrouwen dat adviseurs in scenarioanalyses stellen. Zo’n analyse bestaat onder meer uit statistische modellen, aannamesets en standaarddeviatie, hoe
‘De financieel adviseur dient de methodiek van scenario-analyses te doorgronden, zodat hij de klant helder en evenwichtig kan informeren’
dan ook uit gegevens die het verleden als vertrekpunt nemen. “Scenario-analyse is op zijn best een goed onderbouwde gok op basis waarvan het meest waarschijnlijke toekomstscenario gevonden wordt”, concludeert de pensioenspecialist in het onderzoek dat ze vorig jaar publiceerde.
“In het verleden behaalde resultaten bieden absoluut geen garantie voor de toekomst. Een logisch ogend scenario kan binnen twee jaar compleet zijnveranderd, maar toch wordt de analyse als een glazen bol gebruikt. Je zou een continuiteitsanalyse op de scenario’s moeten loslaten om een echt actueel beeld te krijgen. Daarnaast kun je vraagtekens wordzet bij de gekozen beleggingsstijl.
Analyses zijn vaak gebaseerd op de meest offensieve stijl, terwijl de vraag welke uitwerking het neerwaartse risico in een slecht scenario heeft, legitiem is.” ‘Mapping’ vormt de basis van scenarioanalyses, een methode waarbij (huis-) fondsen worden behandeld als een gelijke Asset Class. Het uitgangspunt is dat alle fondsen een gelijkwaardige performance en een gelijk risico hebben. Bazán y Kapteijns ging de prestaties van beleggingen bij verschillende pensioenuitvoerders na aan de hand van de benchmark van actuarieel adviesbureau LCP en stuitte op een jaarlijks verschil van 12,5 procent tussen de hoogste en laagste uitkomst. Een meting van wereldwijde aandelenfondsen die binnen DC-producten zijn gebruikt, gaf zelfs een verschil van ruim 20 procent aan.
Hoe betrouwbaar zijn de in scenarioanalyses gepresenteerde verwachtingen dan? Een vergelijking tussen de voorspellingen en daadwerkelijke resultaten over de afgelopen vijf jaar, zette de wereld zowat op zijn kop. De laagst scorende pensioenuitvoerder behaalde de hoogste performance en de hoogst scorende uitvoerder eindigde als één na laatste in de simulatie. Het zegt iets over het contrast tussen theorie en praktijk.
“De literatuur stelt dat de Strategische Asset Allocatie, SSA, voor zo’n 90 procent het rendement bepaalt. Als dat zo was, zorgde mapping voor uiterst betrouwbare voorspellingen, want de SAA is het gebruikte instrument in scenario-analyses. Dat is dus niet zo. De invloed van de Tactische Asset Allocatie, TAA, wordt onderschat. Om een optimaal beleggingsresultaat te bereiken, moeten risico, rendement en kosten in balans zijn. Het is aan te raden de TAA mee te wegen.”
Huisfondsen
Huisfondsen zijn royaal vertegenwoordigd in Nederlandse DC-regelingen, zo blijkt uit het LCP-overzicht. Bazán y Kapteijns vraagt zich af of deze keuze altijd in het voordeel van de klant uitpakt. “De AFM meldde eerder dat huisfondsen ‘zelden in het belang van de cliënt’ worden ingezet en stelde een maximum van 30 procent in de beleggingen voor.
Uiteindelijk kwam de autoriteit daarop terug, huisfondsen bleken cruciaal voor het verdienmodel van pensioenuitvoerders. Een zo goed mogelijk pensioen voor de klant moet voorop staan, niet de wens om zo hoog mogelijk uit een scenarioanalyse te voorschijn te komen.”
Zin en onzin
De bevindingen van Bazán y Kapteijns
onderstrepen haar thesis dubbel en dwars: een hoge uitkomst in scenarioanalyse geeft geen garantie voor een hoger pensioen bij een DC-regeling op basis van beleggen. Niettemin ziet ze de scenario-analyse als een toepassing die bij gaat dragen aan de verdere groei van de DC-markt. De voorspellingen vergen alleen een kritisch, deskundig oog en daar is een rol voor de adviseur weggelegd. De financieel professional dient de methodiek van scenario-analyses te doorgronden, zodat hij zin en onzin kan scheiden en de klant helder en evenwichtig kan informeren, vindt Bazán y Kapteijns.
“De meeste deelnemers hebben geen kennis, tijd of zin zich in de complexe materie te verdiepen, maar ze lopen wel de nodige risico’s. Communicatie is essentieel. Niet alleen om klanten voor fouten te behoeden , ook om onzekerheid en angst weg te nemen. Er is ook méér dan scenario-analyses. Kijk als adviseur ook naar factoren als passief en actief beheer, de transparantie in de keuze voor fondsen – het aandeel huisfondsen en externe fondsen – en risicobeheersing.”
Proof of the pudding
Ook het trackrecord van de pensioenuitvoerders moet meer gewicht in de schaal gaan leggen. Een jaarlijks verschil van 12,5 procent tussen het hoogste en laagste nettorendement is volgens Bazán y Kapteijns te groot om te negeren. “The proof of the pudding is in the eating.
Adviseurs kunnen bijvoorbeeld jaarlijks de performance van uitvoerders onder de loep nemen. Als je een auto koopt, wil je alles over de performance weten.
Die instelling moeten we zeker hebben als het om het pensioen van mensen gaat.”
Reactie toevoegen
Editie
Ook vestiging Arnhem van Buro Philip van den Hurk viert nominatie Advies Award
Nadat eerder het team van Buro Philip van den Hurk vestiging Eindhoven de redactie van VVP liet weten blij te zijn met de nominatie voor de Advies Award 2023 in...
Ontwikkeling rente van grote invloed op resultaat Scildon
Scildon zag het bruto premie-inkomen vorig jaar stijgen van 267 miljoen euro naar 282 miljoen. Deze stijging, leest het jaarverslag, is het gevolg van zowel hogere...
T&W Tilburg viert nominatie Advies Award 2023
T&W Tilburg, één van de drie genomineerden in de categorie Zakelijk Advies, is blij met de nominatie voor de VVP Advies Award 2023. Het adviesbedrijf...
Hyppe showt nominatie Advies Award 2023 op groot LED-scherm
Hyppe is supertrots op de nominatie voor de Advies Award 2023 in de categorie Hypotheken en dat laten ze weten ook. Op een LED-scherm van maar liefst 25m²...
Spotters dragen ruim 200 topkantoren aan voor lustrumeditie VVP Advies Award
De jury van de VVP Advies Award 2023 heeft drie kantoren per categorie in het vizier met de hoogste A(dvies)-factor. Deze top 3 is voor een belangrijk deel tot...
Gert Jan Fritzsche verlaat Scildon
Gert Jan Fritzsche gaat dit jaar Scildon verlaten. Zes jaar geleden trad hij aan als CEO. Volgens een beknopt persbericht neemt hij ergens dit jaar in goed overleg...
Waar blijft de doorstroomhypotheek?
(Partner in kennis Scildon in VVP 06-2022) Henk Jansen, oprichter van het in expats gespecialiseerde financieel adviesbureau Expat Mortgages, is helder: “Er...
TAF, Scildon, a.s.r. en NN winnaars vernieuwd Adfiz Prestatie Onderzoek
TAF (Maatwerk ORV), Scildon (Huurverzekering), a.s.r. ( Platform Duurzaam Wonen), Nationale-Nederlanden (Dekking voor opruimen zonnepaneeldeeltjes) zijn de winnaars...
Dazure biedt kosteloze GezinGeregeld dekking
Dazure heeft de voorwaarden van de GoedIdee Overlijdensrisicoverzekering verbeterd door de kosteloze GezinGeregeld dekking toe te voegen. Wanneer de klant met een...
En de winnaar is... de onafhankelijke adviseur!
(Finale VVP Advies Award 2022 in VVP 5) Jähnig + Ter Braak is de winnaar van de VVP Advies Award 2022, de jaarlijkse prijs van vvp voor het meest klantgerichte...